Με το παρόν νομοσχέδιο το ΥΠΑΙΘ αφενός εισάγει για μια ακόμη φορά την έννοια της αξιολόγησης του έργου στελεχών και εκπαιδευτικών, αφετέρου προβαίνει σε σημαντικές αλλαγές ως προς τις δομές και επιμέρους πτυχές λειτουργίας της δημόσιας εκπαίδευσης οι οποίες θα έχουν σημαντικό οργανωτικό και παιδαγωγικό αντίκτυπο.
Παρακάτω ακολουθεί ανάδειξη και σχολιασμός συγκεκριμένων εδαφίων ανά Κεφάλαιο και άρθρο.
Ειδικότερα,
ΜΕΡΟΣ Α΄
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄
ΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΣΤΕΛΕΧΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ:
-
Άρθρο 2, σημείο στ: Η υπηρεσία εκπαιδευτικών και ΕΕΠ στα (νυν) ΚΕΔΔΥ πρέπει να αναγνωρίζεται ως διδακτική υπηρεσία. Η εξαίρεση αυτή αποτελεί σημαντική παράλειψη καθώς τα ΚΕΔΔΥ αποτελούν τυπικά υποστηρικτικές αλλά είναι φύσει εκπαιδευτικές δομές.
-
Άρθρο 2, σημείο θ: Χρησιμοποιείται ο όρος “ενταξιακή εκπαίδευση” ο οποίος βιβλιογραφικά παραπέμπει σε συγκεκριμένη φιλοσοφία και στην πράξη σε συγκεκριμένη εκπαιδευτική πολιτική για μαθητές με αναπηρία ή/και εεα. Ωστόσο, με βάση την υποχρέωση της Ελλάδας να υιοθετήσει τις πιο πρόσφατες διεθνείς αρχές για την πρόσβαση όλων των μαθητών/τριών στην εκπαίδευση, ο όρος “συμπεριληπτική εκπαίδευση” κρίνεται προτιμότερος.
-
Άρθρο 8, παρ.1: Προβλέπεται η σύσταση 45 θέσεων Συμβούλων Ειδικής Αγωγής και Ενταξιακής Εκπαίδευσης, γεγονός που σημαίνει στην πράξη διπλασιασμός των υπαρχουσών θέσεων. Ωστόσο, εάν λάβουμε υπόψη ότι: α) οι ΔΠΕ και οι ΔΔΕ αθροιστικά είναι πολλαπλάσιες από τον ανακοινωθέντα αριθμό συμβούλων, β) οι συγκεκριμένοι σύμβουλοι είναι ταυτόχρονα παιδαγωγικά υπεύθυνοι τόσο για δομές Αθμιας όσο και Βθμιας εκπαίδευσης -που περιλαμβάνουν εκπαιδευτικούς με διαφορετικά ΠΕ- τότε γίνεται αντιληπτό ότι δεν είναι επί του πρακτέου δυνατό να ανταποκριθούν στο έργο τους λόγω τόσο του μεγάλου αριθμού δομών-εκπαιδευτικών-μαθητών όσο και των ιδιαίτερων συνθηκών ανά διαφορετική βαθμίδα εκπαίδευσης. Μόνη θετική αναφορά στο άρθρο η σύσταση των νέων κλάδων συμβούλων για τις ειδικότητες του ΕΕΠ, με μοναδικές επιφυλάξεις α) τον αριθμό των θέσεων και την επάρκεια-αναλογία με πραγματικές ανάγκες, β) την απουσία αναφοράς του συμβούλου για το ΕΒΠ.
-
Άρθρο 8, παρ. 3: Σχετικά με το έργο του συμβούλου εκπαίδευσης, θα μπορούσαν να προστεθούν η εισήγηση ίσως για ανανέωση-αντικατάσταση-εμπλουτισμό του εκπαιδευτικού υλικου μιας σχολικής μονάδας και η εισήγηση για επιπλέον εκπαιδευτικό προσωπικό βάσει των εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών.
-
Άρθρο 8, παρ. 4β: Είναι απαραίτητη η θέση Συμβούλου ΕΑΕ σε κάθε τοπική Διεύθυνση Εκπαίδευσης. Κρίνεται προβληματική και απαράδεκτη η κάλυψη του κενού σε μια Διεύθυνση Εκπαίδευσης από Σύμβουλο ΕΑΕ άλλης Διεύθυνσης, καθώς ο όγκος του έργου θα είναι κατά πολύ μεγαλύτερος και δε θα γίνεται ουσιαστική υποστήριξη εκπαιδευτικών και μαθητών.
-
Άρθρο 9, παρ. 1: Για μια ακόμη φορά γίνεται αλλαγή σε ονομασία δομής. Τα νυν ΚΕΣΥ προτείνεται να μετονομαστούν σε ΚΕΔΑΣΥ και οι ΕΔΕΑΥ σε ΕΔΥ. Όπως είχαμε επισημάνει και για τον νόμο 4547/2018 για τις νέες δομές εκπαιδευσης: “…υπερβολικά μεγάλο φάσμα αρμοδιοτήτων.”. Απαιτείται πολυάριθμο διοικητικό και εκπαιδευτικό προσωπικό στελέχωσης των ΚΕΔΑΣΥ για να φέρουν εις πέρας αυτό το έργο. Επίσης, οι ΕΔΥ θα πρέπει να είναι, επίσης, πλήρως στελεχωμένες και να έχουν στην αρμοδιότητά τους μικρό αριθμό σχολείων για να υπάρχει ουσιαστική υποστήριξη και συνεργασία.
-
Άρθρο 9, παρ. 3: Αναφορικά με τις αρμοδιότητες των ΚΕΔΑΣΥ, θέτουμε τους ακόλουθους προβληματισμούς για τα αντίστοιχα σημεία:
αβ) Για ποιο λόγο γίνεται αναφορά για “κατ’ αποκλειστικότητα σύνταξη εξατομικευμένων αξιολογικών εκθέσεων για τους μαθητές..”; Απαιτείται σαφέστερη διατύπωση.
αδ) “πρώιμη παρέμβαση”: Βιβλιογραφικά η πρώιμη παρέμβαση ως όρος δεν αφορά στην εκπαίδευση αποκλειστικά. Ιδανικά πρέπει να γίνεται πριν την είσοδο του μαθητή στο νηπιαγωγείο, σε άλλες δομές εκτός του ΥΠΑΙΘ. Σύμφωνα με τον ν. 3699/2008 προβλεπόταν η λειτουργία τμημάτων πρώιμης παρέμβασης στα ειδικά νηπιαγωγεία τα οποία τμήματα όμως δε λειτούργησαν ποτέ. Ως όρος θα μπορούσε να αντικατασταθεί από προγράμματα-δράσεις που να στοχεύουν στην πρόληψη π.χ. συνεργασία με περιοδεύουσα ομάδα ΚΕΔΑΣΥ σε σχολεία για εφαρμογή δραστηριοτήτων για την αρχική διερεύνηση πιθανών εεα ή άλλων ψυχοκοινωνικών αναγκών των μαθητών.
αστ) “διαφοροποιημένη διδασκαλία”: Αναρωτιόμαστε στη βάση ποιας αντίστοιχα σχετικής επιμόρφωσης από το ΥΠΑΙΘ. Η απάντησή προς το παρόν είναι καμίας. Σε αυτό το σημείο αξίζει να τονιστεί ότι η διαφοροποιημένη διδασκαλία αποτελεί μία από τις εκπαιδευτικές προσεγγίσεις που μπορούν να συμβάλλουν στην κατεύθυνση της ειδικής αγωγής και ενταξιακής εκπαίδευσης, έχει εφαρμοστεί κατά κόρον και σε άλλα εκπαιδευτικά συστήματα εδώ και αρκετές δεκαετίες και έχει δεχθεί επίσης κριτική σχετικά με τις προϋποθέσεις και αποτελέσματά της.
αζ) “…καθορισμός του είδους των εκπαιδευτικών βοηθημάτων…”: Είναι σημαντικό να αναδειχθεί το γεγονός ότι απαιτείται διαφοροποίηση, προσαρμογή ή και εξ αρχής πρωτότυπη κατασκευή-δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού για όλες τις αναπηρίες ή και εεα. Πρέπει να εμπλουτιστεί περαιτέρω το prosvasimo και να γίνει έγκαιρη αποστολή τρισδιάστατου εκπαιδευτικού υλικού στα σχολεία και της απαραίτητης υποστηρικτικής τεχνολογίας, σύμφωνα με ανάγκες που θα δηλώνουν οι εκπαιδευτικοί ανάλογα με τον μαθητικό πληθυσμό της εκάστοτε σχολικής μονάδας.
αι) Περί αλλαγών σε οργανικότητα – λειτουργικότητα σχολικών μονάδων ΕΑΕ πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ποιοτική παράμετρος στην εισήγηση: δηλαδή να αποτυπώνεται ο διεπιστημονικός και παιδαγωγικός χαρακτήρας κατά περίπτωση σχολείου και να μη λαμβάνονται υπόψη οι μαθητές μόνο ως αριθμοί για τη λήψη σχετικών αποφάσεων.
-Άρθρο 9, παρ. 5: Κρίνουμε προβληματική τη διατύπωση στο εν λόγω εδάφιο περί υποχρεωτικότητας ή μη παρουσίας γονέων σε συνεδριάσεις Συλλόγου Διδασκόντων. Απαιτείται πιο ξεκάθαρη και ρητή αποσαφήνιση περί υποχρεωτικότητας ή μη.
-Άρθρο 9, παρ.9: Η συγκεκριμένη παράγραφος παραπέμπει στην παλαιότερη νομοθεσία σύμφωνα με την οποία πρώτα πρέπει να εξαντληθούν όλα τα περιθώρια υποστήριξης του μαθητή εντός του σχολείου και να ακολουθήσει μετέπειτα η παραπομπή σε ΚΕΣΥ (ν. 4547/2018), γεγονός που μπορεί να καθυστερήσει την έγκαιρη παιδαγωγική αξιολόγηση και γνωμάτευση από τον διαγνωστικό φορέα, όπως είχαμε σχολιάσει στο παρελθόν (βλ. Ανακοίνωση ΣΑΤΕΑ). Αυτό μπορεί να καταστεί ιδιαίτερα επιζήμιο εις βάρος μαθητή/τριας και την εξυπηρέτηση των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών του/της. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η παρουσία των νυν ΕΔΕΑΥ είναι ολιγόωρη ανά σχολείο (1 ημέρα την εβδομάδα για μία ολόκληρη σχολική μονάδα) και ότι η στελέχωσή τους γίνεται αποκλειστικά με αναπληρωτές και μετά την α’ φάση προσλήψεων, γίνεται εύκολα αντιληπτό πως το έργο τους δυσχεραίνεται σε μεγάλο βαθμό και η αποτελεσματικότητά τους μειώνεται σημαντικά.
-Άρθρο 10: Διατηρούνται τα δεύτερα ΚΕΔΑΣΥ σε μεγάλα αστικά κέντρα. Ωστόσο, το σημαντικό πέρα από την ίδρυση που είχε γίνει πριν χρόνια η λειτουργία τους να είναι σωστή, με πλήρη και έγκαιρη στελέχωση, τις κατάλληλες υποδομές-χώρους αξιολόγησης και επικοινωνίας-συνεργασίας όλων των συμβαλλόμενων μερών (προσωπικό ΚΕΔΑΣΥ, παιδιά, γονείς) και την παροχή απαραίτητου υλικού για αξιολόγηση μαθητών π.χ. ψυχομετρικά τεστ κ.ά.
-Άρθρο 10: α) Φαίνεται ότι τηρούνται οι ίδιοι αριθμοί προσωπικού στα ΚΕΔΑΣΥ., β) Σχετικά με την παρ. 3 η διατύπωση περί κριτηρίων για την κάλυψη των θέσεων θα ισχύει μόνο για το μόνιμο εκπαιδευτικό προσωπικό;
-Άρθρο 14, παρ.1:
α) Ο τρόπος λειτουργία των ΕΔΥ ενδεχεται να προκαλέσει πρόβλημα στην εκπαιδευτική υποστήριξη των μαθητών/ τριών των ΣΜΕΑΕ, αν οι αναπληρωτές καλούνται σε ΕΔΥ, καθώς οι συγκεκριμένοι συνάδελφοι θα δίνουν διδακτικές ώρες σε ΕΔΥ αντί σε ΕΩΠ μαθητών.
β) κρίνεται σημαντικό ότι διατηρήθηκε η ψήφος του εκπαιδευτικού τμήματος στο οποίο φοιτά ο/η εκάστοτε μαθητής/τρια.
-Άρθρο 14, παρ. 2: Μέχρι τώρα οι ΕΔΥ αφορούσαν μόνο τις μονάδες γενικής εκπαίδευσης αναφορικά με την υποστήριξη των μαθητών/τριών. Για πρώτη φορά η ΕΔΥ αφορά και μαθητές/τριες της ίδιας ΣΜΕΑΕ στην οποία αυτή εδρεύει στο πλαίσιο του σχολικού δικτύου. Επίσης, αναφορικά με τη λήψη απόφασης περί παράτασης φοίτησης μαθητών σε ΣΜΕΑΕ, προτείνεται να αποφασίζει όλος ο σύλλογος διδασκόντων και η ΕΔΥ απλά να εισηγείται.
-Άρθρο 14, παρ. 3: Βάσει της διατύπωσης του εν λόγω εδαφίου αναρωτιόμαστε αν, αυτομάτως αποκλείονται σχολεια που έχουν έστω και 1 ΕΕΠ από τη λειτουργία ΕΔΥ.
-Άρθρο 15, παρ. 1: Η “..διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης…” δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί άνευ λήψης και άλλων μέτρων, όπως η επιμόρφωση σε διαφοροποιημένη διδασκαλία, η παροχή κατάλληλου υλικοτεχνικού εξοπλισμού, καθώς αυτή αποτελεί έναν απαιτητικό και μακροπρόθεσμο στόχο. Επίσης, η μέχρι τώρα εμπειρία λειτουργίας των ΕΔΕΑΥ δείχνει πως πρέπει το δίκτυο να αποτελείται από λίγα σχολεία, προκειμένου να παρέχεται ουσιαστική στήριξη.
-Άρθρο 15, παρ. 2: Κρίνεται προβληματική η αναλογία ΕΔΥ και σχολικών μονάδων, καθώς ο αριθμός 5 μπορεί να αφορά σε ολιγοθέσια ή πολυθέσια σχολεία.
-Άρθρο 15, παρ. 3: Η πρόβλεψη περί συγκρότησης ΕΔΥ σε περίπτωση απουσίας ΕΕΠ μέσω δανεισμού προσωπικού ΕΕΠ από το οικείο ΚΕΔΑΣΥ είναι προβληματική καθώς αποδυναμώνει τη λειτουργία του ΚΕΔΑΣΥ.
-Άρθρο 15, παρ. 7 σε αντιπαραβολή με το άρθρο 9, παρ. 7: Ως ΣΑΤΕΑ έχουμε επισημάνει και άλλες φορές (βλ. Ανακοίνωση ΣΑΤΕΑ) την ανάγκη θέσπισης πρωτοκόλλου συνεργασίας μεταξύ εκπαιδευτικού προσωπικού και άλλων εμπλεκόμενων στην εκπαίδευση των μαθητών/τριών ατόμων. Στην περίπτωση συνεργασίας εκπαιδευτικού προσωπικού-γονέων/ κηδεμόνων μαθητών είναι απαραίτητο να τίθενται σαφή όρια για την τήρηση των αποφάσεων προς όφελος μαθητών/τριών.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄
ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
-Άρθρο 29, παρ. 3: Ως προς την επιλογή Συμβούλων ΕΑΕ φαίνεται πως βάση της εξειδίκευσης για τα τυπικά προσόντα στην ΕΑΕ την εν λόγω θέση μπορεί να καταλαμβάνει ο/η έχων/έχουσα και μεταπτυχιακό τίτλο σε ΕΑΕ ‘η σχολική ψυχολογία.
-Άρθρο 29, παρ. 11: Αποκλείονται οι νεοδιόριστοι εκπαιδευτικοί.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄
ΛΟΙΠΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΜΕΡΟΥΣ Α΄
-Άρθρο 51: Βάσει μιας γενικής επισκόπησης οι ΕΔΥ προορίζονται να λειτουργήσουν ως ολιγομελή, περιοδεύοντα ΚΕΔΑΣΥ, οι οποίες όμως έχουν επιφορτιστεί με μεγάλο φάσμα αρμοδιοτήτων. Φαίνεται πως επιχειρείται μια μερική αποφόρτιση των ΚΕΔΑΣΥ για την άμεση εμπλοκή-συνεργασία-επικοινωνία-στήριξη με τα σχολεία, έργο το οποίο μεταβιβάζεται στις ΕΔΥ.
-Άρθρο 51, παρ. 3:
α) Βάσει του ν. 3699/2008 “Τα ΚΕΔΔΥ αξιολογούν μαθητές που δεν έχουν συμπληρώσει το εικοστό δεύτερο (22ο) έτος της ηλικίας τους”, “Οι απόφοιτοι άνω των δεκαοκτώ (18) ετών, που δεν έχουν αξιολογηθεί ως άτομα με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των ΚΕΔΔΥ.” Διερωτόμαστε για ποιον λόγο αυξήθηκε τόσο πολύ το ηλικιακό όριο από τη στιγμή που η φοίτηση σε δομές Βθμιας ΕΑΕ το ανώτατο ηλικιακό όριο φοίτησης είναι το 23ο έτος βάσει του άρθρου 8, παρ.4 του ίδιου νόμου. Αυτή, επομένως, η αλλαγή συνιστά ανακολουθία.
β) Θετική κρίνεται η θέσπιση χρονικού ορίου για την έκδοση αξιολογικής έκθεσης από τα ΚΕΔΑΣΥ. Ωστόσο, αξίζει να επισημανθεί για μια ακόμη φορά η πλήρης και έγκαιρη στελέχωση των ΚΕΔΑΣΥ με όλο το απαραίτητο προσωπικό.
γ) Σχετικά με τα αντίγραφα εισηγήσεων των μελών της διεπιστημονικής ομάδας -πέραν της τελικής αξιολογικής έκθεσης- από τους γονείς-κηδεμόνες θέτουμε τον προβληματισμό περί εμπιστευτικού πρωτοκόλλου, προσωπικών δεδομένων και προάσπισης του ηθικού και επαγγελματικού κύρους του προσωπικού του ΚΕΔΑΣΥ.
-Άρθρο 51, παρ. 4: Το άρθρο 4 του ν. 3699/2008, (Α’ 199), περί των διαγνωστικών, αξιολογικών και υποστηρικτικών φορέων για τους μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, αντικαθίσταται ως εξής: «Άρθρο 4 Διαγνωστικοί, αξιολογικοί και υποστηρικτικοί φορείς 1. Η αναπηρία και οι ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών διερευνώνται και διαπιστώνονται από τα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.), τα Κέντρα Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.), τα Ιατροπαιδαγωγικά (Ι.Π.Δ.) Κέντρα και τα Κέντρα Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων. Τα ΚΕ.Π.Α., τα Ι.Π.Δ. Κέντρα και τα Κέντρα Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων δεν έχουν αρμοδιότητα, για τα ζητήματα για τα οποία επιφυλάσσεται αποκλειστική αρμοδιότητα στα ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ..
-Άρθρο 51, παρ. 5: Θετική κρίνεται η εμπιστευτική κοινοποίηση της αξιολογικής έκθεσης του ΚΕΔΑΣΥ στο σχολείο φοίτησης του/της μαθητή/τριας.
-Άρθρο 51, παρ. 8: “8. Αν δεν ορίζεται άλλως, οι αξιολογικές εκθέσεις των ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ., των Ι.Π.Δ. Κέντρων και των Κέντρων Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων έχουν μόνιμη ισχύ. Οι αποφάσεις για κατάλληλο πλαίσιο στήριξης, παράλληλη στήριξη, κατ’ οίκον διδασκαλία, όπου απαιτείται εξειδίκευση ειδικής αγωγής και παροχή Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού (Ε.Β.Π.) επανακαθορίζονται σε χρονικά διαστήματα που προσδιορίζονται υποχρεωτικά στην αξιολογική έκθεση του ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. Το χρονικό διάστημα ισχύος της αξιολογικής έκθεσης του δεύτερου εδαφίου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία (3) σχολικά έτη.».”
-Άρθρο 52, παρ.1: Σύμφωνα με τον ν.3699/2008 οι αισθητηριακές διαταραχές (όρασης, ακοής) μπορούσαν να πιστοποιηθούν και μέσω του ΚΕΑΤ και του ΕΙΚ αντίστοιχα. Αυτό το εδάφιο απαλείφεται από το παρόν νομοσχέδιο.
-Άρθρο 52, παρ.5: Τίθεται χρονικό όριο 30 ημερών για την υποβολή διαφωνίας μεταξύ ΚΕΔΑΣΥ και γονέων-κηδεμόνων μαθητή/τριας με αναπηρία ή/και εεα. Εξακολουθεί να ισχύσει η απόφαση του ΚΕΔΑΣΥ σε περίπτωση μη προσφυγής σε ΕΔΕΑ. Σημαντικό το γεγονός ότι η απόφαση της ΕΔΕΑ κοινοποιείται με εμπιστευτική αλληλογραφία και στο σχολείο του/της μαθητή/τριας.
-Άρθρο 52, παρ.6: Τίθεται περιορισμός-κώλυμα στη συμμετοχή μελών της ΕΔΕΑ όταν αυτά υπηρετούν στην ίδια σχολική μονάδα με τον/την εκάστοτε μαθητή/τρια. Αυτό ενδεχομένως γίνεται για διασφάλιση όρων αντικειμενικότητας στην κρίση του επαγγελματία, γεγονός που αποτελεί θετικό στοιχείο.
-Άρθρο 52, παρ.7: Εξακολουθεί να ισχύει η δυνατότητα εμπειρογνώμονα χωρίς δικαίωμα ψήφου. Ωστόσο, αναμένεται να βγουν περαιτέρω διευκρινίσεις βάσει της διατύπωσης του εν λόγω εδαφίου.
-Άρθρο 52, παρ.10, σημείο β): Σημαντική από παιδαγωγικής άποψης η παρουσία των εκπαιδευτικών των ΚΕΔΑΣΥ για υποστήριξη μαθητών/τριών στα ειδικά εξεταστικά κέντρα.
-Άρθρο 53: Δίνεται η δυνατότητα παράτασης φοίτησης μαθητών/τριών στις ΣΜΕΑΕ μέχρι και το 15ο έτος της ηλικίας χωρίς να διευκρινίζεται ποιος αποφασίζει για το συγκεκριμένο θέμα. Βάσει του 3699/2008 η αντίστοιχη λήψη απόφασης βασίζεται στη σχετική εισήγηση του (τέως) ΚΕΔΔΥ. Στο εν λόγω νομοσχέδιο ποιος θα αποφασίσει; Ο σύλλογος διδασκόντων άνευ κάποιας εισήγησης αρμόδιου φορέα λ.χ. Συμβούλου ΕΑΕ ή ΚΕΔΑΣΥ; Αυτή η αλλαγή οφείλει να μας προβληματίσει ως (και) προς την ηλικιακή παράταση αυτή καθαυτή, για το ποιο είναι το παιδαγωγικό όφελος για τον/την εκάστοτε μαθητή/τρια, καθώς πρέπει να λάβουμε υπόψη παράλληλα το τι ακολουθεί σε επόμενο στάδιο σχολικών δομών Βθμιας ΕΑΕ για τους/τις μαθητές/τριες με αναπηρία ή/και εεα ως προς τις επιλογές και τη διάρκεια των ετών φοίτησης.
ΜΕΡΟΣ Γ’
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄
ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
-Άρθρο 79 – Μητρώο Διδακτικών Βιβλίων και Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Διδακτικών Βιβλίων και άρθρο 80 – Επιλογή διδακτικών βιβλίων: Εδώ αναδύεται για μια ακόμη φορά η μεγάλη έλλειψη κατάλληλων σχολικών εγχειριδίων για τους μαθητές με αναπηρία ή/ και εεα. Όπως σχολιάσαμε ήδη στο ΜΕΡΟΣ Α’, ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’ άρθρο 9, παρ.3, σημείο αζ): “Πρέπει να εμπλουτιστεί περαιτέρω το prosvasimo και να γίνει έγκαιρη αποστολή τρισδιάστατου εκπαιδευτικού υλικού στα σχολεία και της απαραίτητης υποστηρικτικής τεχνολογίας, σύμφωνα με ανάγκες που θα δηλώνουν οι εκπαιδευτικοί ανάλογα με τον μαθητικό πληθυσμό της εκάστοτε σχολικής μονάδας”. Μεγάλο μέρος των συναδέλφων ΕΑΕ χρησιμοποιεί καθημερινά είτε πρωτότυπο εκπαιδευτικό υλικό είτε κυρίως σχολικά βοηθήματα από ιδιωτικούς εκδοτικούς οίκους ως κύρια σχολικά εγχειρίδια, καθώς τα προσαρμοσμένα βιβλία στο prosvasimo (π.χ. κείμενο για όλους) δεν καλύπτουν τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών κυρίως στις ΣΜΕΑΕ.
-Άρθρο 81 – Αξιολόγηση μαθητών: Η αξιολόγηση των μαθητών επικεντρώνεται αποκλειστικά στη Βθμια Εκπαίδευση. Εφόσον υποτίθεται ότι κινούμαστε στη λογική και τη φιλοσοφία της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης, τότε η αξιολόγηση του/της μαθητή/τριας πρέπει να διατρέχει οριζόντια όλες τις βαθμίδες και να αλλάξει μορφή. Πρέπει να κατοχυρωθεί για παιδαγωγικούς λόγους η ελευθερία του εκπαιδευτικού να επιλέγει τον κατάλληλο συνδυασμό μεθόδων αξιολόγησης που θα αναδεικνύουν το σύνολο των αναγκών του μαθητή (μαθησιακών, ψυχοκοινωνικών), εντάσσοντας τις εναλλακτικές και διαφοροποιημένες μεθόδους παιδαγωγικής αξιολόγησης. Η διεπιστημονική συμβολή των ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών των νυν ΕΔΕΑΥ μπορούν να συνεισφέρουν θετικά σε αυτή την κατεύθυνση και την ενημέρωση του ατομικού φακελου του/της μαθητή/τριας για μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του/ της.
-Άρθρο 82 – Συνεργασίες με τρίτους φορείς, παρ.1 & 2: Οι διατυπώσεις των ακόλουθων φράσεων: “Ο Διευθυντής… με δική του πρωτοβουλία”, “με όποιο φορέα κρίνει σκόπιμο” και η εξ ολοκλήρου οργάνωση και υλοποίηση από τον συνεργαζόμενο φορέα κρίνονται προβληματικές, καθώς -ελλείψει συγκεκριμένων κριτηρίων που πρέπει να τίθενται για την είσοδο ατόμων, φορέων κ.λπ. σε ένα δημόσιο σχολείο- παρέχουν τη δυνατότητα για την είσοδο και εμπλοκή ιδιωτών στη δημόσια εκπαίδευση, καταπατά τον κανόνα ότι ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων στο σχολείο είναι ο σύλλογος διδασκόντων και παράλληλα υπονομεύει – αίρει τη βασική αρχή λειτουργίας περί αποκλειστικής παιδαγωγικής ευθύνης των μαθητών/τριών από το εκπαιδευτικό προσωπικό της σχολικής μονάδας.
-Άρθρο 83: Η διάταξη για τη διεξαγωγή έρευνας και πρακτικής άσκησης στη σχολική μονάδα είναι προβληματική. Ο σύλλογος διδασκόντων ως κυρίαρχο όργανο λήψης αποφάσεων στο σχολείο πρέπει να αποφανθεί για το συγκεκριμένο ζήτημα, καθώς αυτό σχετίζεται άμεσα αφενός με την ομαλή λειτουργία του σχολείου εν γένει, αφετέρου ειδικότερα με το δικαίωμα επιλογής του/της εκπαιδευτικού για είσοδο εξωσχολικού ατόμου στην τάξη του/της και την απρόσκοπτη διεξαγωγή του μαθήματος.
-Άρθρο 84 – Λειτουργία εκπαιδευτικών ομίλων – Υπεύθυνοι Εκπαιδευτικών Ομίλων: Οι εκπαιδευτικοί υπεύθυνοι των εκπαιδευτικών ομίλων, που προβλέπονται να λειτουργούν και κατά τις ώρες του ολοήμερου προγράμματος, θα εργάζονται χωρίς αυτές οι ώρες να προσμετρώνται στο εργασιακό τους ωράριο. Η εργασιακή απασχόληση μέσω των συγκεκριμένων ομίλων θα προσμετράται μόνο ως κίνητρο για μοριοδότηση στελεχών εκπαίδευσης και θα λαμβάνεται μέρος στο ευρύτερο μέρος της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού. Διαφαίνεται η προσπάθεια να μην προσλαμβάνεται επιπλέον εκπαιδευτικό προσωπικό και η χρήση του ήδη υπάρχοντος προσωπικού για τη διεξαγωγή εκπαιδευτικών δράσεων.
-Άρθρο 85 – Κατανομή μαθητών σε τμήματα, παρ. 3: Η λήψη τελικής απόφασης για την κατανομή των μαθητών στα τμήματα δε θα πρέπει να λαμβάνεται από τον/τη διευθυντή/ρια αλλά από νέα ψηφοφορία όλων των μελών του Συλλόγου διδασκόντων έπειτα από επικοινωνία-συνεργασία με τοτη σχολικό σύμβουλο ή τον/την υπεύθυνο/η εκπαιδευτικών θεμάτων. Η λογική των ειδικότερων μαθησιακών αναγκών που εισάγεται μπορεί να αποβεί στρεβλή και εις βάρος της κοινωνικής ένταξης και μαθησιακής προόδου που αναφέρεται στο επόμενο εδάφιο του εν λόγω άρθρου. Εδώ αναδύεται έντονα ο κίνδυνος να δημιουργηθούν ανά τάξη τμήματα διαφορετικών ταχυτήτων βάσει κριτηρίων αξιολόγησης και επίδοσης των μαθητών. Ο τρόπος διατύπωσης του άρθρου δημιουργεί προϋποθέσεις για αυτοεκπληρούμενη προφητεία, δεν αναγνωρίζει το ανθρώπινο κεφάλαιο και όλο το υπόβαθρο ενός ατόμου (κοινωνικοπολιτισμικό) και κατ’ επέκταση τον ρόλο που όλα αυτά διαδραματίζουν στην εκπαιδευτική πορεία του ατόμου. Αντίθετα, το σχολείο οφείλει να διατηρήσει τον μαθητοκεντρικό του χαρακτήρα και να υποστηρίξει όλους/ όλες τους/ τις μαθητές/τριες και τις διαφορετικές εκπαιδευτικές τους ανάγκες μέσα στο ίδιο τμήμα, χωρίς να προβαίνει σε διακρίσεις και διαβαθμίσεις ακυρώνοντας τον παιδαγωγικό του ρόλο. Η εναλλακτική πρόταση της αλφαβητικής κατανομής επίσης δεν αποτελεί την καταλληλότερη παιδαγωγικά λύση. Ο Σύλλογος Διδασκόντων οφείλει να λαμβάνει υπόψη όλες τις παραμέτρους (π.χ. αριθμός μαθητών, εκπαιδευτικές ανάγκες) για τη συγκεκριμένη απόφαση, ώστε να διασφαλίζεται ευελιξία στην κατανομή προς όφελος όλων των μαθητών.
-Άρθρο 86 – Παιδαγωγικές συναντήσεις: Οι παιδαγωγικές συναντήσεις μπορεί να αποβούν ωφέλιμες για το σύνολο του σχολείου (εκπαιδευτικούς και μαθητές) όταν έχουν συγκεκριμένο προσανατολισμό και ημερήσια θέματα διάταξης για την πρόληψη-αντιμετώπιση-παρέμβαση του συλλόγου διδασκόντων για σαφή ζητήματα. Είναι σημαντικό να διεξάγονται εντός εργασιακού ωραρίου και να μη γίνονται αφορμή για άσκηση – κατάχρηση εξουσίας από πλευράς στελεχών εκπαίδευσης προς συναδέλφους για παραμονή-συμμετοχή άνευ λόγου και αναγκαστικά κάθε μήνα. Ο σύλλογος διδασκόντων και η διεύθυνση του σχολείου ούτως ή άλλως προβλέπεται να συνεδριάζουν όποτε προκύπτει η ανάγκη.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’
ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΡΟΛΟΥ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ/ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕ ΘΕΣΕΙΣ ΕΥΘΥΝΗΣ
-Άρθρο 92, παρ. 4: Η οργάνωση και υλοποίηση συνεδρίων στο σχολείο μετά το πέρας των μαθημάτων άνευ της σύμφωνης γνώμης – απόφασης του συλλόγου διδασκόντων αλλά μόνο με εισήγηση της διεύθυνσης εκ μέρους του σχολείου και η πιθανή οικονομική συνδιαλλαγή από αυτά θέτουν τα θεμέλια για είσοδο (και) ιδιωτικών φορέων. Παράλληλα απόκτηση τυχόν εσόδων από τα συνέδρια αλλοιώνουν τον αφιλοκερδή χαρακτήρα του δημόσιου σχολείου και παρακινούν το εκπαιδευτικό προσωπικό στην εύρεση εσόδων μέσα από συνεργασίες με ιδιώτες.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γʹ
ΘΕΣΠΙΣΗ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΑΥΞΗΜΕΝΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΔΟΣΙΑΣ
-Άρθρο 97 – Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος: Η αναφορά στα εθνικά τεστ με επίκεντρο τη Γλώσσα και τα Μαθηματικά στο τέλος κάθε βαθμίδας εκπαίδευσης (ΣΤ’ δημοτικού, Γ’ Γυμνασίου) είναι πολύ πιθανό να λειτουργήσει ως δούρειος ίππος για τη μετέπειτα κατάταξη των σχολικών μονάδων. Επίσης, οι μαθητές με αναπηρία ή/και εεα θα συμμετάσχουν με διαφοροποιημένη προσέγγιση ή θα παρατηρηθεί το φαινόμενο χωρών του εξωτερικού (λ.χ. Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ) όπου κατά τη διάρκεια των τεστ οι εν λόγω μαθητές απουσίαζαν επίτηδες, προκειμένου να μη “διακινδυνεύσει” το σχολείο φοίτησής τους να σημειώσει χαμηλότερα σε βαθμολογική κλίμακα αποτελέσματα;
-Άρθρο 99: Προσβασιμότητα ιστοσελίδων σχολικών μονάδων: Αποτελεί θετικό βήμα η θέσπιση της υποχρεωτικότητας προς αυτή την κατεύθυνση στο πλαίσιο της ισότιμης πρόσβασης στην πληροφορία.
ΜΕΡΟΣ Ε΄
ΛΟΙΠΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
-Άρθρο 157 – Πρώιμη εκπαιδευτική και υποστηρικτική παρέμβαση σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης: βλ. μέρος Α΄, κεφ. Α’, άρθρο 9, παρ. 3, σημείο αδ).
Συμπληρωματικά, θα θέλαμε να επισημάνουμε πως για μια ακόμη φορά δε γίνεται λόγος για την αποσαφήνιση θεμάτων που διαχρονικά προκύπτουν σχετικά με τον θεσμό της Παράλληλης Στήριξης (Π.Σ.). Ως ΣΑΤΕΑ έχουμε πολλάκις (Αναμορφωμένο πλαίσιο θέσεων) επισημάνει την ανάγκη επικαιροποίησης του καθηκοντολογίου ή/ και διευκρινιστικών οδηγιών για τον ρόλο του/της εκπαιδευτικού Π.Σ. και ενός πρωτοκόλλου συνεργασίας τόσο για την προάσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων του/της συναδέλφου όσο και για την προάσπιση των μορφωτικών δικαιωμάτων των μαθητών.
Σε γενικές γραμμές αναφορικά με την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού και ειδικότερα σε σχέση με τον τομέα της ΕΑΕ κρίνουμε ότι τα κριτήρια που τίθενται στο πρώτο πεδίο (διδακτικό και παιδαγωγικό έργο) για εκπαιδευτικούς σε σχολική μονάδα και αντίστοιχα για εκπαιδευτικούς σε ΚΕΔΑΣΥ (αξιολογικό, συμβουλευτικό, υποστηρικτικό, παιδαγωγικό έργο) δε συνάδουν με το πραγματικό πλαίσιο και ρεαλιστικές συνθήκες που συχνά αντιμετωπίζουν στην εκπαιδευτική καθημερινότητα οι εκπαιδευτικοί. Ενδεικτικά για τους εκπαιδευτικούς ΕΑΕ η δημιουργία κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού ως κριτήριο αξιολόγησης θα μπορούσε να χαρακτηριστεί έως και ειρωνική, καθώς, λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό ιδίως στις ΣΜΕΑΕ γίνεται επί καθημερινής βάσης και με διαφοροποιήσεις/προσαρμογές ανά μαθητή τμήματος – άρα σε πολλαπλές εκδοχές- το πρωτότυπο υλικό που καλείται να κατασκευάσει-δημιουργήσει ο εκάστοτε συνάδελφος σύμφωνα με τις εεα ενός μαθητή/μιας μαθήτριας συχνά περιορίζεται εξαιτίας του κόστους που προκύπτει από τα απαραίτητα υλικά-αναλώσιμα ή δημιουργείται μέσω χρηματοδότησης του ίδιου του εκπαιδευτικού. Στην περίπτωση των ΚΕΔΑΣΥ μόλις πρόσφατα το ΥΠΑΙΘ προχώρησε σε αποστολή των ψυχομετρικών εργαλείων , επομένως, αντιλαμβανόμαστε ότι το έργο των συναδέλφων στα νυν ΚΕΣΥ συχνά βασιζόταν σε μη σταθμισμένα τεστ και σε πρωτότυπο αξιολογητικό υλικό.
Εν κατακλείδι και έπειτα από συνολική επισκόπηση του νομοσχεδίου, γίνεται αντιληπτό πως η αξιολόγηση δε θα αποτελεί μια αντικειμενική και με θετικό πρόσημο ανατροφοδοτική διαδικασία προς όφελος του σχολείου αλλά για μια ανταγωνιστική διαδικασία, καθώς τα κριτήρια που τίθενται -σε συνδυασμό με τη μέχρι τώρα έμπρακτη εκπαιδευτική πολιτική που εφαρμόζεται- δε λαμβάνουν υπόψη τα πραγματικά προβλήματα και ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό, υλικοτεχνικό εξοπλισμό και πολύμορφη παιδαγωγική υποστήριξη του σχολείου. Οι εκπαιδευτικοί (εν ενεργεία σε τάξη και στελέχη εκπαίδευσης) αφενός θα κληθούν για μια ακόμη φορά να αποκτούν προσόντα για μοριοδότηση στην αξιολόγησή τους, αφετέρου θα τους επιρρίπτονται οι ευθύνες για ανεπαρκή απόδοση, ενώ παράλληλα θα ελλοχεύει και ο κίνδυνος του ανταγωνισμού, των διακρίσεων και του κοινωνικού αυτοματισμού εντός του σχολείου μεταξύ συναδέλφων και από την πλευρά της κοινωνίας.
Ο ΣΑΤΕΑ για μια ακόμη φορά δηλώνει κατά της αξιολόγησης, όπως αυτή τίθεται ως φιλοσοφία, διαδικασία, μέσα και επιπτώσεις στο εν λόγω νομοσχέδιο, και καλεί το ΥΠΑΙΘ να μην προβεί στην κατάθεσή του.
